Czy mleko jest zdrowe? Na jego temat można przeczytać wiele. W internetowych dyskusjach mleko wzbudza skrajnie różne emocje.
- Zwolennicy zalecają dzieciom i młodzieży picie mleka, zwracając uwagę na jego wartość odżywczą.
- Oponenci przestrzegają przed ”białą trucizną”.
Czy mleko rzeczywiście jest takie ”czarne”, jak o nim piszą? Czy ma jakieś wartości odżywcze no i w końcu - czy mleko jest zdrowe? Chcąc odpowiedzieć na to pytanie trzeba najpierw chłodno spojrzeć na całą sprawę i dogłębnie przeanalizować każdy z argumentów. Oto druga część artykułu na temat picia mleka. Przed jego przeczytaniem koniecznie zapoznajcie się z pierwszą częścią!
Wpis gościnny - autorem tekstu jest Kuba Woźniak - Dietetyk Trenuje
CZY MLEKO JEST ZDROWE?
Poniżej znajdziecie odpowiedzi na kolejne argumenty w dyskusji "Czy mleko jest zdrowe?". Zapraszamy do lektury i zapoznania się z piśmiennictwem!
6. MLEKO POWODUJE ŚLUZOWACENIE SIĘ USTROJU I ZBIERANIE WODY PODSKÓRNEJ
Teoria bardzo popularna, która w swojej argumentacji odnosi się często do terminów medycznych. Niestety, jej słuszność można postawić na równi z teorią o płaskiej ziemi czy obecności pasożytów w końcówkach bananów. Istnieją dowody na to, że konsumpcja produktów mlecznych nie wpływa na produkcję śluzu w organizmie. Skąd więc taki mit? Śluzowacenie organizmu często jest mylone z alergią, ponieważ niektóre osoby rzeczywiście mogą obserwować większe wydzielanie śluzu w dolnych drogach oddechowych po spożyciu mleka. Będzie to spowodowane odpowiedzią alergiczną lub… subiektywnym wrażeniem po przeczytaniu paru POPULARNOnaukowych artykułów na ten temat [9, 10, 11,12, 13].
7. MLEKO JEST ŹRÓDŁEM HORMONU WZROSTU, IGF-1, HORMONÓW STERYDOWYCH I ANTYBIOTYKÓW
Rzekoma obfitość hormonów w mleku jest ostatnio bardzo promowana przez środowiska krzyczące „Polska dla Polaków, mleko dla cielaków”. Jednak czy rzeczywiście jest się czego obawiać? Po pierwsze, jeśli mówimy o hormonach o budowie peptydowej (białkowej) niezależnie czy to będzie hormon wzrostu, IGF-1 czy insulina, problem w ogóle nie występuje, ponieważ każdy składnik białkowy jest trawiony w naszym układzie pokarmowym. Pod wpływem enzymów białka te rozpadają się do aminokwasów i właśnie w takiej postaci trafiają do jelit (gdzie następuje wchłanianie), więc organizm nie wykorzystuje ich w pierwotnej postaci. Inaczej sprawa wygląda w przypadku hormonów o konstrukcji cholesterolowej takich jak estrogen, estradiol czy testosteron. Wchłaniają się one znakomicie z przewodu pokarmowego i gdyby występowały w mleku, mogłyby wywierać wpływ na organizm.
Jak to wygląda w Polsce?
W naszym kraju obowiązuje zakaz włączania sterydów do hodowli zwierząt, a w przypadku choroby czy ciąży zwierzęcia – obowiązuje okres karencji z uwagi na fakt przeznaczenia mleka do sprzedaży. Ekonomiczny aspekt też jest tutaj ważny. Zafundowanie terapii hormonalnej jest po prostu nieopłacalne, a kary za ich stosowanie bardzo wysokie. Dodatkowo, mleczarnie przyjmujące mleko od producentów, z uwagi na swoje interesy, sprawdzają jakość surowca między innymi pod względem zawartości hormonów takich jak np. estrogen [14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23].
8. KAMPANIE SPOŁECZNE ZALECAJĄ PICIE MLEKA POD WPŁYWEM LOBBY PRZEMYSŁU MLECZARSKIEGO
Picie mleka nie jest niezbędne, by być zdrowym, ponieważ wszystkie składniki występujące w mleku można dostarczyć z innych pokarmów. Źródłem wapnia może być woda mineralna, strączki czy mleko roślinne, a źródłem białka inne produkty bogate w proteiny. Dlaczego jednak kampanie społeczne promują mleko? Odpowiedź jest prosta – jest to najtańsze i najprostsze źródło wapnia dla statystycznego Kowalskiego, który nie interesuje się za bardzo tym, co je na obiad. Zaraz jednak mogą odezwać się głosy, że wszystko w mediach jest sponsorowane, a lobby mleczarskie nie śpi. Niezależnie, jak bardzo byśmy chcieli, ciężko jest przepuścić przez recenzentów fałszywe wyniki badań, a środowisko naukowe podchodzi krytycznie do ”sponsorskich” praktyk. Możemy być pewni, że tak jak producenci tytoniu nie sponsorują badań na temat drogocennego działania papierosów, tak samo mleczarze nie sponsorują wszystkich badań na temat mleka.
9. MLEKO DZIAŁA KWASOTWÓRCZO
Najpierw pokrótce podsumujmy wiedzę o równowadze kwasowo-zasadowej organizmu. Posiadamy dwa podstawowe mechanizmy regulacyjne stan równowagi:
- mechanizm oddechowy (płuca)
- mechanizm nerkowy
Dodatkowo posiadamy także cztery systemy buforujące, które działają bądź to w środowisku zewnątrzkomórkowym, bądź też wewnątrzkomórkowym. Są to bufory:
- wodorowęglanowy
- hemoglobinianowy
- białczanowy
- fosforanowy
Spożywany przez nas pokarm jest źródłem składników, które w toku przemian metabolicznych doprowadzają do powstawania kwasów i zasad. W efekcie może dochodzić do hipotetycznego zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej.
Jak to działa w praktyce?
Organizm znakomicie radzi sobie z tym problemem dzięki obecności mechanizmów regulacyjnych i wspomnianych wcześniej buforów. Niemniej utrzymanie równowagi w takich warunkach jest dla organizmu obciążające i może m.in. powodować utratę cennych pierwiastków. No i w tym momencie pojawia się kluczowe pytanie – czy mleko należy do pokarmów kwasotwórczych? Czy faktycznie jest tak, jak głoszą jego przeciwnicy, iż poprzez konsumpcję mleka „zakwaszamy organizm”? Otóż nie! Mleko zależnie od rodzaju przeliczników w kalkulatorze ”PRAL” wykazuje lekko zasadotwórcze lub obojętne działanie na równowagę zasadową organizmu.
Przeczytaj więcej: Zakwaszenie organizmu – czym jest i czy powinniśmy się go bać?
10. MLEKO DZIAŁA KANCEROGENNIE
Tutaj znowu anty-mleczni ideolodzy mnie znienawidzą. Okazuję się bowiem, że istnieje parę silnych badań mówiących o działaniu anty-nowotworowym w kontekście mleka. Meta-analiza z 2004 roku wykazała o 15% zmniejszone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego u osób spożywających co najmniej 250 ml mleka dziennie. Meta-analiza z 2015 roku dotycząca raka piersi wskazuje, że konsumpcja produktów mlecznych jest skorelowana z redukcją ryzyka do 24%. Obecny systematyczny przegląd i meta-analiza badań obserwacyjnych, dotyczących spożycia mleka i umieralności wykazały, że mleko nie obniża ani nie zwiększa całkowitego ryzyka zgonu ani przed czasem, ani z powodu choroby sercowo-naczyniowej lub raka. Z drugiej jednak strony istnieją przesłanki mówiące o wpływie mleka, na rozwój raka prostaty – co powinno zachęcać do dalszych wnikliwszych badań. Ale póki opieramy się na faktach musimy wiedzieć, że żadna organizacja zajmująca się nowotworami nie wskazuje mleka jako produktu kancerogennego [Cancer Research, American Cancer Society, World Cancer Research Fund].
Czy mleko powoduje raka?
Wiele osób uważa, że cukrzyca jest spowodowana przez spożycie cukru, że sól jest przyczyną wysokiego ciśnienia, a mleko powoduje raka. Ale rak – jak i w przypadku wyżej wspomnianych chorób – jest przypadłością wieloczynnikową, a same produkty nie są tutaj zero-jedynkowe. I dlatego należy pamiętać, że na dietę warto patrzeć całościowo, a nie przez pryzmat pojedynczych składników [24, 25, 26, 27, 28].
CZY MLEKO JEST ZDROWE? PODSUMOWUJĄC
Powyższe opracowanie nie daje jednoznacznej odpowiedzi czy mleko jest zdrowe. Naszym głównym zadaniem było rozprawienie się ze wszystkimi mitami, które rosną w Internecie jak grzyby po deszczu, często będąc karmione wyłącznie propagandowymi hasłami. W przypadku powyższych argumentów nauka stawia sprawę jasno, a decyzję o tym, czy warto włączyć mleko do swojego jadłospisu pozostawiamy Wam.
Piśmiennictwo
9. Arney WK, Pinnock CB. The milk mucus belief: sensations associated with the belief and characteristics of believers. Appetite 1993;20:53–60.
10. Lee C, Dozor AJ. Do you believe that milk makes mucus? Arch Ped Adoles Med 2004;158:601.
11. Kost NV, Sokolov OY, Kurosa OB, et al. Casomorphins-7 in infants on different type of feeding and different levels of psychomotor development. Peptides 2009;30:1854–60.
12. Zoghbi S, Trompette A, Claustre J, et al. Beta-casomorphin-7 regulates the secretion and expression of gastrointestinal mucins through a mu-opioid pathway. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 2006;290:1105–1
13. Bartley J.: Does milk increase mucus production? Med Hypotheses, 2009, 2010, 74, 732-734.
14.Juskevich, J.C. & Guyer, C.G. (1990) Bovine Growth Hormone: Human Food Safety Evaluation.
15. Groenewegen et al. (1990) Effect of bovine somatotropin on the growth rate, hormone profiles and carcass composition of Holstein bull calves.
16. Groenewegen et al. (1990) Bioactivity of milk from bST-treated cows.
17. Collier R.J. & Bauman D.E. (2014) Update on human health concerns of recombinant bovine somatotropin use in dairy cows.
18. Collier et al. (1991) Factors affecting insulin-like growth factor-I concentration in bovine milk.
19. Lægehåndbogen på sundhed.dk (2014) IGF-1.
20. FDA (2009) Report on the Food and Drug Administration’s Review of the Safety of Recombinant Bovine Somatotropin.
21. Collier et al. (1991) Factors affecting insulin-like growth factor-I concentration in bovine milk
22. Brinckman, D. (2000) The regulation of rBST: the European case.
23. Qin et al. (2009) Milk consumption and circulating insulin-like growth factor-I level: a systematic literature review.
24.Cho et al. (2004) Dairy Foods, Calcium, and Colorectal Cancer: A Pooled Analysis of 10 Cohort Studies.
25. Zang et al. (2015) The Association between Dairy Intake and Breast Cancer in Western and Asian Populations: A Systematic Review and Meta-Analysis.
26. Larsson et al. (2015) Milk Consumption and Mortality from All Causes, Cardiovascular Disease, and Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis.
27. Aune D, Navarro Rosenblatt DA, Chan DSM, et al. Dairy products, calcium, and prostate cancer risk: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. Am J Clin Nutr. 2015;101(1):87–11
28. Cancer research UK (2016) Causes of cancer and reducing your risk.
29. Ma et al. (2001) Milk Intake, Circulating Levels of Insulin-Like Growth Factor-I, and Risk of Colorectal Cancer in Men.
Inne wpisy z tej kategorii:
