Zakwaszenie organizmu, to termin pojawiający się bardzo często na wszelkiego rodzaju forach internetowych, w poradnikach zdrowotnych i gazetach. Jeśli czujesz chroniczne zmęczenie, senność, brak chęci do wstania z łóżka, co chwilę zapadasz na przeziębienie, a dodatkowo wypadają Ci włosy i masz słabe paznokcie - prawdopodobnie zakwaszenie organizmu dotyczy właśnie Ciebie... Przynajmniej według tych źródeł.
Z artykułu dowiesz się:
- czy zakwaszenie organizmu istnieje
- co to znaczy, że żywność jest kwasowa lub zasadowa
- jakie produkty zakwaszają, a które alkalizują
- czy zakwaszenie sprzyja tyciu
ZAKWASZENIE ORGANIZMU - CZY ISTNIEJE?
Mówiąc o zakwaszeniu organizmu mamy na myśli, że w obrębie naszego ciała dochodzi do obniżenia pH. Tylko właściwie pH czego? Jeśli mówimy o pH krwi musimy wiedzieć, że jego wartość w organizmie jest ściśle określona i wynosi 7,35-7,45 [1]. Przypomnijmy, że odczyn kwasowy płynów rozpoczyna się poniżej 7, a zasadowy powyżej 7. Możemy więc zauważyć, że odczyn naszej krwi jest lekko zasadowy. Dla naszego organizmu jest to wartość "święta", ponieważ tylko w tej skali mogą zachodzić wszystkie reakcje biochemiczne niezbędne do utrzymania funkcji życiowych.
Ta "świętość" jest więc strzeżona przez solidne "wojsko", czyli dwa niezależne mechanizmy:
- oddechowy (w którym normujemy pH w procesie oddychania)
- nerkowy (podczas którego usuwamy metabolity w postaci moczu)
Dodatkowo w całym organizmie rozsiani są mniejsi strażnicy w postaci buforów: wodorowęglanowego, hemoglobinianowego, fosforanowego i białczanowego [1]. Nasz organizm bardzo dba o zachowanie właściwego pH, ponieważ jakiekolwiek obniżenie jego wartości poniżej 7,35 prowadzi do kwasicy metabolicznej (nie mylić z zakwaszeniem), która jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Jako przyczyny kwasicy metabolicznej podaje się kwasicę ketonową (wynikającą np. z cukrzycy lub braku spożycia węglowodanów przez długi czas), alkoholizm, niedotlenienie, niewydolność nerek, czy zatrucia niektórymi substancjami [1]. Nie ma natomiast możliwości, aby do zakwaszenia organizmu doprowadzić tylko i wyłącznie dietą obfitującą w produkty kwasotwórcze.
DZIAŁANIE KWASOTWÓRCZE I ZASADOTWÓRCZE ŻYWNOŚCI
Każdy produkt znajdujący się w naszej diecie dostarcza nam pewną pulę składników. Zaliczamy do nich:
- makroskładniki pokarmowe (czyli białka węglowodany i tłuszcze)
- oraz witaminy i składniki mineralne
Każdy z tych składników jest w naszym organizmie metabolizowany. Białka rozkładane są do aminokwasów, tłuszcze do kwasów tłuszczowych, a węglowodany do cukrów prostych. Pozostałe składniki również podlegają metabolizmowi i w trakcie przemian mogą wykazywać działanie kwasotwórcze lub zasadotwórcze. O działaniu kwasotwórczym mówimy wówczas, gdy pierwiastek w połączeniu z wodą prowadzi do powstania jonu wodorowego (H+) natomiast o zasadotwórczym - gdy w takim połączeniu powstanie jon wodorotlenowy (OH-) [2].
| Pierwiastki kwasotwórcze | Pierwiastki zasadotwórcze |
| fosfor siarka chlor |
wapń sód potas magnez |
Opisane wyżej przemiany metaboliczne podlegają jednak stałemu nadzorowi buforów, dlatego pH płynów ustrojowych nie ulega zmianie. Nawet jeśli przez całe życie opieralibyśmy swoją dietę na produktach obfitujących w składniki kwasotwórcze, nie jesteśmy w stanie zakwasić naszej krwi.
PRODUKTY ZAKWASZAJĄCE I ALKALIZUJĄCE
W Internecie możemy się natknąć na wiele tego typu porównań, w których przedstawione są produkty zasado- i kwasotwórcze. I rzeczywiście, jak pisałam wyżej, produkty możemy podzielić na te bardziej zasobne w pierwiastki kwaso- lub zasadotwórcze. Problem w tym, że sam fakt zawartości takich, a nie innych pierwiastków wcale nie przesądza o szkodliwości danego produktu.
Utarło się bowiem, że nadmierne spożywanie produktów zakwaszających może być przyczyną gorszego samopoczucia, otyłości, chronicznego zmęczenia, pogorszenia stanu cery, włosów i paznokci. Warto jednak spojrzeć, że po "kwasowej stronie mocy" widnieją w większości produkty przetworzone o niskiej wartości odżywczej. Dodatkowo są one źródłem kwasów tłuszczowych trans, cukrów prostych i soli. Chyba nikogo nie zdziwię, jeśli powiem, że bazując na tego typu produktach, możemy odczuć negatywne skutki w postaci złego samopoczucia lub pogorszenia stanu zdrowia. Nie będzie to jednak wynikało z domniemanego wpływu diety na pH krwi, ale z całokształtu oddziaływania żywności wysokoprzetworzonej na nasze zdrowie.
Jedynym negatywnym aspektem działania produktów wynikającym z ich pH jest to, że w trudnych warunkach utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej odbywa się kosztem utraty niektórych składników mineralnych. To z kolei może być jedną z przyczyn wystąpienia niedoborów pokarmowych, jednak jest to sytuacja spotykana niezwykle rzadko. Utrzymywanie zbilansowanej diety opartej na produktach o niskim przetworzeniu skutecznie chroni nas przed wszelkiego rodzaju niedoborami.
CZY ZAKWASZENIE ORGANIZMU SPRZYJA TYCIU
Otyłość lub po prostu przybieranie nadprogramowych kilogramów są uwarunkowane przez podaż kilokalorii w diecie. Jeśli jemy zbyt dużo w stosunku do naszych potrzeb, to nasz organizm zacznie magazynować zapasy w postaci tkanki tłuszczowej. Nie będzie to jednak bezpośrednim wynikiem pH dostarczanych produktów. Warto jednak zauważyć, że produkty kwasotwórcze są jednocześnie skoncentrowanym źródłem energii, które sprzyjają przybieraniu na wadze.
ZAKWASZENIE ORGANIZMU - PODSUMOWANIE
W kontekście diety zakwaszenie organizmu nie jest czymś, co powinno budzić nasze obawy. Stosując zrównoważoną dietę nie jesteśmy w stanie wywołać jakichkolwiek zaburzeń pH płynów ustrojowych. Faktem jest, że część produktów kwasotwórczych ma niskie wartości odżywcze ze względu na wysoki stopień przetworzenia. Głównym kryterium szeregującym produkty na zdrowe i niezdrowe powinien być więc stopień ich przetworzenia oraz zawartość składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeśli chcesz nauczyć się jeść w zgodzie ze sobą i nie ulegać trendom dietetycznym, to zainteresuje Cię moje szkolenie Tajniki jedzenia intuicyjnego. Po odbyciu szkolenia będziesz umiał/a:
- jeść bez liczenia kalorii i ważenia jedzenia
- układać swoją dietę intuicyjnie, zgodnie ze swoimi potrzebami
- jeść bez wyrzutów sumienia
- lepiej słuchać sygnałów płynących z Twojego ciała
Piśmiennictwo:
- Badowska-Kozakiewicz A.M.: Patofizjologia człowieka; PZWL, Warszawa 2013.
- Biochemia Harpera. Murray RK, Granner DK, Mayes PA, Rodwell VW. PZWL, Warszawa
2004.
Inne wpisy z tej kategorii:
